Μέρος 2ο
|
Τα σκάνδαλα
Ο αριθμός ρεκόρ των 3000 υπαλλήλων του Οργανισμού όταν στην Στοκχόλμη που ακολούθησε έφθασαν οι υπάλληλοι τους 29 μοιάζει ακατανόητος, εκτός αν στόχο είχε την καταπολέμηση της ανεργίας. Ο αρχικός προϋπολογισμός των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων ήταν 52 δισεκατομμύρια δραχμές. Ένα μεγάλο μέρος των καταγγελιών που είδαν το φως τη χρονιά εκείνη και όσες ακολούθησαν αφορούσαν σε καταστρατήγηση των προϋπολογισμών. Η εισαγγελία της Θεσσαλονίκης δεν σταμάτησε να δέχεται καταγγελίες και να διατάσει προκαταρκτικές εξετάσεις για δεκάδες μικρά ή μεγάλα σκάνδαλα υπερτιμολογήσεων, κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος και κακουργημάτων οικονομικής φύσης που ενέπλεκαν ανθρώπους υπεράνω πάσης υποψίας, εκδότες, εργολάβους, ανθρώπους της νύχτας και δεκάδες άλλα πρόσωπα που είδαν φως και γεμάτα ταμεία και μπήκαν. Το παράδειγμα με τα τιμολόγια για τυροπιτάκια που
έφτανε μερικά εκατομμύρια δραχμές σε ετήσια βάση, είναι ενδεικτικό την ίδια στιγμή που δόθηκαν χρήματα για την έκδοση βιβλίου με τις συνταγές της Μακεδονίας που θα μπορούσαν να δώσουν λύση στο επισιτιστικό του Οργανισμού. Οι καταγγελίες για την λειτουργία της Πολιτιστικής ξεκινούσαν συνήθως από μέσα με ηχηρές παραιτήσεις όπως του Ροδόλφου Μασλία που εξέδωσε αμέσως μετά ένα βιβλίο με όσα έζησε, ή και από έξω από ανθρώπους που δεν κατάφεραν να τρυπώσουν ή που διατηρούσαν κάποιο ίχνος ακεραιότητας. Η Πολιτιστική ταλανίστηκε στα έξι χρόνια που ουσιαστικά λειτούργησε ως Οργανισμός από όλα τα δεινά του Νεοελληνικού κράτους. Ξεκίνησε με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας, έπεσε πάνω στις εκλογές του ’93, εποπτεύτηκε από δεκάδες διαφορετικούς υπουργούς, είδε τον προϋπολογισμό των έργων της να εκτοξεύεται στα 250 δις. Τους τοπικούς φυλάρχους να σφάζονται για τον έλεγχο της. Άκουσε το Σταύρο Ξαρχάκο και το Γιάννη Βακαρέλη να τα βροντάνε γιατί δεν τους άφηναν να κάνουν τη δουλειά τους. Είδε αμύθητα χρήματα να ανακαινίζουν τις μονές του Αγίου Όρους για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν τα Κειμήλια της έκθεσης. Είδε παράξενες συμμαχίες προσώπων που προέρχονταν από διαφορετικές παρατάξεις και έβαλαν στην άκρη προαιώνιες διαφορές για να μοιράσουν κονδύλια. Τα νούμερα είναι ενδεικτικά. Περίπου ένα δις πήγε σε δωμάτια ξενοδοχείων, αεροπορικά και μεταφορές, 3 δις σε αναλώσιμα, 440 εκατομμύρια σε έντυπα, 50 σε δεξιώσεις, ενώ τα έσοδα από εισιτήρια έφθασαν τα 500 εκατομμύρια. Πολλοί επιφανείς καλλιτέχνες της πόλης, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο Νίκος Παπάζογλου αρνήθηκαν να συμμετέχουν καταγγέλλοντας τα όσα συνέβησαν. Οργανισμός τέθηκε σε εκκαθάριση για οκτώ χρόνια μετά το τέλος της χρονιάς εκείνης, έγιναν άπειρες δίκες και δεκάδες δικογραφίες, χύθηκε πολύ μελάνι και 25 άνθρωποι σύρθηκαν στα δικαστήρια για χρόνια και τελικά αθωώθηκαν χωρίς ποτέ να μάθουμε αν τελικά υπήρξε δόλος. Η πόλη διχάστηκε. Εργολάβοι, δήμοι, κοινότητες, ιδιώτες διεκδικούν ακόμα. Άλλοι χρήματα, άλλοι μισθούς, άλλοι δόξα, άλλοι τη χαμένη τιμή της πόλης.
Η ευφορία
Ζώντας στη Θεσσαλονίκη εκείνη τη χρονιά και έχοντας κριτική στάση απέναντι στα πράγματα ομολογώ με την απόσταση του χρόνου πως υπήρξαν περιπτώσεις που όσοι ασκήσαμε κριτική ίσως υπερβάλαμε σε ένταση και πυκνότητα επιθέσεων απέναντι στον πολύπαθο οργανισμό. Αν και οι αφορμές ήταν άπειρες και η κακοδιαχείριση τεράστια σε σχέση με τα χρήματα που διαχειρίσθηκαν, μεμονωμένα υπήρξαν στιγμές που η πόλη έζησε το κλίμα της γιορτής και οι στιγμές αυτές καμιά φορά χάθηκαν στο ποτάμι των καταγγελιών. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να ασχολούνταν με τον πολιτισμό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων και να μην ενεπλάκη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με το θεσμό. Σε ότι με αφορά, υλοποιήσαμε εκείνη τη χρονιά με την Παράλλαξη ένα πρόγραμμα στο πλαίσιο του ευρύτερου προγράμματος Εγνατία, που σχεδίαζε ο Παντελής Βούλγαρης σε έξι πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και εκδώσαμε ένα κινηματογραφικό ημερολόγιο τσέπης με σπάνιες αφίσες με τη στήριξη του Οργανισμού. Παράλληλα όμως και αυτό είναι προς τιμή των ανθρώπων του Οργανισμού που δεν παρενέβησαν ποτέ στο δημοσιογραφικό μας έργο, ασκούσαμε καθημερινή σκληρή κριτική στα έργα και της ημέρες του από το κρατικό ραδιόφωνο της ΕΡΤ τον 958 αλλά και από το περιοδικό Μετρό, του οποίου ήμουν ανταποκριτής. Μάλιστα ήταν τέτοιος πολλές φορές ο ζήλος της κριτικής, που ουσιαστικά δίναμε τη σκυτάλη ο ένας στον άλλο στο μικρόφωνο καθημερινά για να συνεχίσει με αποκαλύψεις. Ένα πρωί άκουσα τον Απόστολο Λυκεσά που προηγούνταν να λέει πως η Πολιτιστική του πήρε τους φίλους του και έσπευσα να συμπληρώσω τα δικά μου παράπονα. Εκείνη τη χρονιά άκουσα απίθανους και άσχετους τύπους που είχαν έρθει στην πόλη αλεξιπτωτιστές να αναγγέλλουν ένα πρωί σε ιδιωτικό ραδιόφωνο τους μισθούς των εργαζομένων και του καλλιτεχνικού διευθυντή διαβάζοντας κοροϊδευτικά στον αέρα την ποίηση του Ηλία Κουτσούκου, συμβούλου της καλλιτεχνικής διεύθυνσης, για να φτάσει μια στιγμή δέκα χρόνια μετά να τους αποθεώνουν, λες και δεν υπάρχει μνήμη. Δεν ήταν λίγες οι φορές στη διάρκεια εκείνης της χρονιάς που ο πολιτισμός θριάμβευσε και υπάρχουν περιπτώσεις θεσμών που ευτύχησαν να επιβιώσουν, όχι πάντα εύκολα μέχρι σήμερα. Παραδείγματα εδώ τα Μουσεία Κινηματογράφου και Φωτογραφίας. Άλλα πάλι απλά αναγκάστηκαν λόγω οικονομικών προβλημάτων να αναστείλουν την λειτουργία τους όπως το εξαιρετικό μουσείο Ντιζάιν, ενώ άλλα όπως η Υφανέτ δεν λειτούργησαν ποτέ. Κανονικά αυτό το άρθρο θα έπρεπε να καλύψει την ύλη ολόκληρου τεύχους. Σε 2000 λέξεις δεν καλύπτεις με κανένα τρόπο μια χρονιά. Δέστε το όμως σαν μια αφορμή για να μπούμε για λίγο στη μηχανή του χρόνου. Και να θυμηθούμε τη χρονιά όλων των κινδύνων και κάθε σαγήνης. Τη χρονιά που γέννησε και έθαψε την ελπίδα στην πόλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου